φωτογραφία: Ambro / FreeDigitalPhotos.net
Αιματοκρίτης ονομάζεται το ποσοστό του αίματος που αποτελείται από ερυθρά αιμοσφαίρια. Η τιμή του εκφράζεται ως ποσοστό% - όγκος των ερυθροκυττάρων στο σύνολο του αίματος. Τιμή αιματοκρίτη 42% σημαίνει, ότι στα 100 χιλιοστόλιτρα αίματος υπάρχουν 42 χιλιοστόλιτρα ερυθροκυττάρων. Οι φυσιολογικές τιμές κυμαίνονται κατά μέσο όρο γύρο στο 45%, και πιο συγκεκριμένα σε 40-52% για τους άνδρες και σε 36-48% για τις γυναίκες.
Η τιμή του αιματοκρίτη είναι αυξημένη όταν αυξάνεται ο αριθμός των ερυθρών αιμοσφαιρίων ή όταν ελαττώνεται ο όγκος του πλάσματος πχ. στην αφυδάτωση. Η μείωση της τιμής του αιματοκρίτη κάτω από τα φυσιολογικά επίπεδα υποδεικνύει αναιμία και μπορεί να παρατηρηθεί στις περιπτώσεις που ο οργανισμός είτε μειώνει την παραγωγή ερυθροκυττάρων, είτε αυξάνει την καταστροφή των ερυθροκυττάρων ή τέλος χάνει αίμα λόγω αιμορραγίας.
Χαμηλή τιμή του αιματοκρίτη υποδεικνύει αναιμία που μπορεί να οφείλεται σε έλλειψη σιδήρου ή κάποια άλλη αιτία. Ταξινομείται σε απλαστική αναιμία, σε δρεπανοκυτταρική αναιμία, σιδηροπενική αναιμία και αιμολυτική αναιμία. Για να διευκρινήσουμε με ακρίβεια τους λόγους μιας αναιμίας απαιτούνται και άλλες εξετάσεις.
Τα χαμηλά επίπεδα της τιμής του αιματοκρίτη μπορεί να οφείλονται και σε άλλες καταστάσεις, όπως: η έλλειψη βιταμινών ή ιχνοστοιχείων, πρόσφατη αιμορραγία, λευχαιμία, παθήσεις του μυελού των οστών, κίρρωση του ήπατος ή παρουσία κακοήθειας.
Συμπληρώματα διατροφής πλούσιες σε σίδηρο, φυλλικό οξύ, βιταμίνη Β12 και βιταμίνη C βοηθούν στην αύξηση των επιπέδων του αιματοκρίτη. Κόκκινο κρέας, συκώτι, κοτόπουλο, ψάρι, μπρόκολο και όσπρια είναι κάποιες από αυτές.
Οι υψηλές τιμές αιματοκρίτη οφείλονται κυρίως στην αφυδάτωση - οι τιμές επανέρχονται σε φυσιολογικά επίπεδα μετά από επαρκή πρόσληψη υγρών.
Πιο σπάνια η υψηλή τιμή αιματοκρίτη συνδέεται με αυξημένο αριθμό ερυθροκυττάρων σε επίπεδα πάνω από τα φυσιολογικά. Η κατάσταση αυτή ονομάζεται γνήσια ερυθραιμία και προκύπτει, είτε γιατί υπάρχει κάποιο πρόβλημα στο μυελό των οστών, είτε, συνηθέστερα, σαν εξισορρόπηση του οργανισμού στην ανεπαρκή πνευμονική λειτουργία (ο μυελός των οστών παράγει περισσότερα ερυθροκύτταρα ώστε να μεταφέρουν επαρκές οξυγόνο σε όλο το σώμα).
Στις περιπτώσεις που σε επανειλημμένες εξετάσεις ο αιματοκρίτης βρίσκεται αυξημένος, η διερεύνηση της αιτίας πρέπει να γίνεται με τη βοήθεια γιατρού.
Η τιμή του αιματοκρίτη είναι αυξημένη όταν αυξάνεται ο αριθμός των ερυθρών αιμοσφαιρίων ή όταν ελαττώνεται ο όγκος του πλάσματος πχ. στην αφυδάτωση. Η μείωση της τιμής του αιματοκρίτη κάτω από τα φυσιολογικά επίπεδα υποδεικνύει αναιμία και μπορεί να παρατηρηθεί στις περιπτώσεις που ο οργανισμός είτε μειώνει την παραγωγή ερυθροκυττάρων, είτε αυξάνει την καταστροφή των ερυθροκυττάρων ή τέλος χάνει αίμα λόγω αιμορραγίας.
Χαμηλή τιμή του αιματοκρίτη υποδεικνύει αναιμία που μπορεί να οφείλεται σε έλλειψη σιδήρου ή κάποια άλλη αιτία. Ταξινομείται σε απλαστική αναιμία, σε δρεπανοκυτταρική αναιμία, σιδηροπενική αναιμία και αιμολυτική αναιμία. Για να διευκρινήσουμε με ακρίβεια τους λόγους μιας αναιμίας απαιτούνται και άλλες εξετάσεις.
Τα χαμηλά επίπεδα της τιμής του αιματοκρίτη μπορεί να οφείλονται και σε άλλες καταστάσεις, όπως: η έλλειψη βιταμινών ή ιχνοστοιχείων, πρόσφατη αιμορραγία, λευχαιμία, παθήσεις του μυελού των οστών, κίρρωση του ήπατος ή παρουσία κακοήθειας.
Συμπληρώματα διατροφής πλούσιες σε σίδηρο, φυλλικό οξύ, βιταμίνη Β12 και βιταμίνη C βοηθούν στην αύξηση των επιπέδων του αιματοκρίτη. Κόκκινο κρέας, συκώτι, κοτόπουλο, ψάρι, μπρόκολο και όσπρια είναι κάποιες από αυτές.
Οι υψηλές τιμές αιματοκρίτη οφείλονται κυρίως στην αφυδάτωση - οι τιμές επανέρχονται σε φυσιολογικά επίπεδα μετά από επαρκή πρόσληψη υγρών.
Πιο σπάνια η υψηλή τιμή αιματοκρίτη συνδέεται με αυξημένο αριθμό ερυθροκυττάρων σε επίπεδα πάνω από τα φυσιολογικά. Η κατάσταση αυτή ονομάζεται γνήσια ερυθραιμία και προκύπτει, είτε γιατί υπάρχει κάποιο πρόβλημα στο μυελό των οστών, είτε, συνηθέστερα, σαν εξισορρόπηση του οργανισμού στην ανεπαρκή πνευμονική λειτουργία (ο μυελός των οστών παράγει περισσότερα ερυθροκύτταρα ώστε να μεταφέρουν επαρκές οξυγόνο σε όλο το σώμα).
Στις περιπτώσεις που σε επανειλημμένες εξετάσεις ο αιματοκρίτης βρίσκεται αυξημένος, η διερεύνηση της αιτίας πρέπει να γίνεται με τη βοήθεια γιατρού.
